“Stop, hou op, ik vind het niet meer leuk.”
Kinderen gebruiken deze zin erg stellig als het gaat om het aangeven van hun grens. En jij, als ouder? Wanneer gebruik jij deze zin?
Om onze kinderen te leren om voor zichzelf op te komen moeten we zelf natuurlijk het goede voorbeeld geven. We bedenken regels, stellen grenzen en bouwen kaders voor onze kinderen. Maar hoe voeden we kinderen op vanuit eigen grenzen en belangen? Thomas Gordon, psycholoog en grondlegger van de Gordon-methode, spreekt over drie methodes om conflicten op te lossen. Deze methodes heb ik verwerkt in animaties.
De win-verliesmethode; methode 1
Figuur 1
Wat gebeurt er?
Bij win-verlies methode 1 bedenkt de ouder een oplossing voor een behoefteconflict. De ouder stelt een grens en kijkt hierbij niet naar de wensen en belangen van het kind. Hierdoor is er geen mogelijkheid om tot een compromis te komen. Het kind verliest en de ouder wint.
Voorbeeld:
Isa wil heel graag even bij een haar buurmeisje spelen. Moeder geeft aan dat dat niet kan omdat ze over een half uur naar oma gaan. Isa is boos en gaat stampvoetend naar boven. Haar moeder roept dat ze niet zo moet stampen anders mag ze de hele week niet meer bij Floor spelen. Als ze later bij oma op visite zijn is Isa niet te genieten. Ze had toch ook even bij Floor kunnen spelen? Ze zegt het maar niet, anders wordt mama misschien weer boos.
De win-verliesmethode; methode 2
Figuur 2
Wat gebeurt er?
Er ontstaat een behoefteconflict en de ouder draagt een oplossing aan. Het kind is het hier niet mee eens en gaat hier tegenin. Als de ouder weerstand biedt, gebruikt het kind uiteindelijk zijn of haar macht (huilen, drammen) om te zorgen dat de ouder inschikt. De ouder verliest en het kind wint.
Het bovenstaande voorbeeld zal in dit geval als volgt verlopen:
Isa trekt haar schoenen aan en staat klaar om naar haar buurmeisje te gaan. Moeder roept haar terug want ze gaan over een half uur naar oma. Isa wordt boos en zegt dat ze maar heel even gaat. Moeder heeft afgesproken dat ze op tijd zou zijn en weet nu al dat Isa niet op tijd terug zal zijn, maar ze stemt toch in. Uiteindelijk komen ze te laat bij oma en voelt moeder zich schuldig dat ze geen voet bij stuk hield.
De geen-verliesmethode
Figuur 3
Wat gebeurt er?
Ouder en kind hebben een behoefteconflict. Ouder vraagt het kind naar een oplossing te zoeken die voor beiden aanvaardbaar is. Ieder stelt eigen grenzen die door de ander worden gehoord en gerespecteerd. Zo is er sprake van hoor en wederhoor en winnen beide partijen, zonder wrok. Er hoeft geen sprake te zijn van macht, omdat geen van beiden zich tegen de beslissing verzet.
Voorbeeld:
Isa wil graag bij haar buurmeisje spelen en vraagt haar moeder of dat kan. Over een half uur gaan ze naar oma en moeder vindt eigenlijk dat ze krap in de tijd zitten. Ze vraagt Isa wat ze het beste kunnen doen. Isa zegt dat ze de moeder van Floor kan vragen om de tijd in de gaten te houden en haar op tijd terug naar huis kan sturen. Dit vindt moeder een goed idee, zo hoeft zij zich niet druk te maken dat Isa niet op tijd thuis is.
In figuur 3 zien we hoe je een behoefteconflict opgelost door te luisteren naar je kind en vertrouwen te hebben in zijn of haar kunnen. Doordat ze meedenkt naar een oplossing is er een gevoel van wederzijds respect en is de motivatie groter om de afspraak na te komen. Ieders belang wordt er in meegenomen en er is daardoor is er geen sprake van verlies.
Bekijk het eens vanuit je eigen acceptatiegrens
Misschien lees je dit en denk je: Ik heb al zo vaak compromissen gesloten en tot nu toe heeft het niet geholpen…
Dat is goed mogelijk. Compromissen sluiten is namelijk niet makkelijk. Het vergt oefening om dit te doen vanuit je eigen acceptatiegrens. Waarom zou je water bij de wijn doen als je eigenlijk helemaal geen wijn wilt drinken? De stappen die je kunt nemen tijden het oplossen van een conflict op een rijtje:
- Het vaststellen van een grens begint bij het bewust worden van je acceptatiegrens. Als jouw kind een behoefte heeft maar het staat jouw belangen niet in de weg is er geen probleem. Je kunt immers voldoen aan zijn/haar behoefte.
Stel: Het kind is tijdens het spelen zachtjes aan het zingen. Jij vindt dit gezellig. Er is geen probleem. - Als de behoefte van jouw kind jouw belangen in de weg staat gaan we over tot confrontatie, we stellen een grens vast vanuit onze eigen behoefte en kijken hoe we tot een oplossing kunnen komen.
Stel: Het kind loopt met een mondharmonica door de kamer en jij hebt last van het geluid. Daardoor kun je je moeilijk concentreren. Je zegt: “Ik kan me heel slecht concentreren als jij op je mondharmonica blaast. hoe kunnen we dit oplossen?” - Jullie kunnen nu samen ‘brainstormen’ over een oplossing. Hij zou op zijn kamer muziek kunnen maken, hij zou kunnen stoppen of je zou zelf op een andere plek kunnen lezen. Zolang jullie het beiden eens zijn met een passende oplossing is het voor beiden een werkende oplossing.
Door het gebruik van de geen-verlies methode laat je zien dat je de wensen van het kind in acht neemt. Dat je bereid bent om te luisteren naar hem of haar en openstaat voor de mening die hij of zij heeft. Maar vooral; dat je wilt meeveren mits het jouw belangen niet in de weg zit.
Is het altijd nodig om het kind te laten meedenken? Sommige dingen moeten toch gewoon?
Jij bepaalt het doel, je kind krijgt de vrijheid om te bepalen hoe het bereikt wordt. Het doel staat dus vast; het is ook wel de oplossing binnen een behoefteconflict. Dus ja, sommige dingen moeten gewoon. Als je je best hebt gedaan om tot een goed compromis te komen en één van de twee partijen werkt niet mee aan een oplossing, dan kan je daar consequenties aan verbinden. Het voordeel hiervan; als je dan als ouder een keer uit je slof schiet dan brengt het veel minder frustratie met zich mee en is je schuldgevoel minder groot, doordat je grens terecht is. Win-win.
Wil je meer lezen over de Gordon-methode?
